وکالت بلاعزل چیست؟

 وکالت بلاعزل چیست؟

وکالت بلاعزل سندی است محضری و رسمی که از طریق دفترخانه اسناد رسمی توسط موکل به وکیل داده میشود که در کار مشخصه ای که خلاف مفهوم ماده 10 قانون مدنی نباشد اختیارات واسعه و تمام و کمال را تا اجرای موضوعیت وکالت انجام دهد و عزل آن توسط موکل جایز نبوده لکن قانونگذار میگوید اگر فرضاً دلائل و مدارک و شواهدی کامل دلالت بر عدول از وکالتنامه وجود داشته باشد باید به دادگاه مراجعه و پس از اثبات حق رأی به ابطال وکالتنامه داده شود.

وکالت بلاعزل یکی از انواع وکالت است که در آن موکل حق فسخ قرارداد را از خود سلب کرده و امکان فسخ آن وجود ندارد. این نوع وکالت در مواردی مانند فوت و حجر وکیل یا موکل، اقاله، انجام شدن یا از بین رفتن موضوع عقد و پایان مدت عقد باطل می شود.

وکالت به معنای واگذاری اختیارات به شخص دیگر برای انجام امور حقوقی مشخص است. یکی از مشکلات وکالت عادی، خطر فسخ قرارداد توسط موکل است. برای حل این مشکل، وکالت بلاعزل پیشنهاد می شود که نوعی عقد وکالتی است که موکل حق فسخ را از خود سلب کرده و پایدار و غیرقابل فسخ است. در صورتی که شرایطی مانند فوت و حجر وکیل یا موکل، اقاله، انجام شدن یا از بین رفتن موضوع عقد و پایان مدت عقد بروز دهد، قرارداد باطل خواهد شد. در عقد وکالت بلاعزل، ممکن است طرفین بخواهند آن را فسخ یا باطل کنند. با توجه به استحکام بیشتر این نوع وکالت نسبت به وکالت عادی، ممکن است در برخی شرایط، طرفین ترجیح دهند درصد پایان یافتن قرارداد را کاهش دهند. برای رفع این مشکل، قانون مدنی راه حلی تحت عنوان وکالت بلاعزل پیش بینی کرده است، که شامل نوعی وکالت در طلاق و وکالت در حضانت فرزند بلاعزل می باشد. ماده 678 قانون مدنی همچنین تعیین می کند که عقد وکالت با عزل کردن وکیل توسط موکل منقضی می شود.

با توجه به ماده فوق، موکل در شرایطی می‌تواند حق عزل وکیل را از خود بگیرد. این نوع عقد وکالت به وکالت بلاعزل معروف است و قابل فسخ نیست. اگر عقد وکالت یا عدم عزل وکیل شرطی باشد، وکالت به وکالت بلاعزل تبدیل می‌شود و از جانب موکل قابل فسخ نیست. انعقاد عقد وکالت مانع از آن نمی‌شود که موکل خود نتواند موضوع وکالت را انجام دهد. این نکته هم باید به خاطر داشت که وکالت عقدی جایز است؛ به این معنا که با جنون یا فوت وکیل یا موکل فسخ می‌شود که وکالت بلاعزل نیز از این قضیه مستثنی نیست.

در وکالت نامه عادی، موکل می‌تواند به دفاتر اسناد رسمی مراجعه و عقد را فسخ کند. اما در وکالت بلاعزل، حق فسخ برای موکل وجود ندارد.

وکالت بلاعزل : وکالتی است که شما قادر به عزل وکیل خود نمی باشید یعنی عرفا” وکالت را نمیتوانید ابطال نمائید.(کاملا” غیر قابل برگشت) مگر با حضور خود وكيل به همراه اصل نسخه وكالتنامه

وکالت بلاعزل

وکالت بلاعزل صرفا به منزله نمایندگی از طرف موکل به وکیل در انجام مورد وکالت دارد؛و به منزله انتقال مورد وکالت نیست و هیچ کس نمی تواند با وکالت بلاعزل ادعای مالکیت کند مگر اینکه طبق عقودی مثل بیع یا صلح یا هبه به آن منتقل شده باشد.لذا افراد در خرید و فروش اموال خود باید حتما در قالب عقد بیع معامله انجام دهند و مالکیت خود را ایجاد نمایند؛ چرا که اگر کسی به صورت وکالتی معامله نماید بدون اینکه عقد بیع تنظیم کرده باشند؛و آنگاه مثلا موکل بمیرد در این صورت همان طور که گفته شد وکالت از بین می رود و ظاهرا دیگر وکیل با این وکالت نمی تواند اثبات مالکیت کند و اثبات مالکیت آن مشکل می شود،مگر اینکه وکیل با دلایل و مستنداتی مالکیت خود را اثبات نماید.

انواع وکالت بلاعزل:

دو نوع وکالت وجود دارد یکی وکالت در امور خاص و تعیین شده و دیگری وکالت جامع . در وکالت اولیه یعنی انجام کار یا امری خاص دقیقاً حدود و ثغور اختیارات تعیین شده است. لکن در وکالت جامع از نوع بلاعزل وکیل میتواند در کلیه امور زندگی موکل خود وارد عمل و استیفای حق و پیگیری نماید و در این نوع وکالتنامه ها تا مادام که موکل زنده است. وکالت بقوت خود باقی است و در صورت فوت وکالتنامه اعتباری نخواهد داشت.

وکالت بلاعزل در طلاق:

وکالت بلاعزل در طلاق معمولاً توسط یکی از زوجین به دیگری از طریق دفاتر اسناد رسمی داده میشود که راجع به طلاق خلعی ، رجعی، بائن، مبالات، حق حضانت اطفال، راجع به مهریه، نفقه، اجرت المثل و هر نوع مورد دیگری دارند یکی از طرفین بدون نیاز به حضور دیگری مبادرت به طلاق از طریق محاکم نماید و اینگونه وکالتنامه های بلاعزل قابلیت اجرائی در تمام مراحل را دارند.

وکالت بلاعزل در فروش ملک:

اگر وکالتی بلاعزل به کسی داده شود و وکیل نسبت به فروش املاک و مستغلات موکل خود اقدام و وجوه دریافتی از معامله را در متن وکالتنامه بلاتکلیف بگذارد. در این راستا چنانچه قصد بر پرداخت ثمن معامله از راه فروش باشد صراحت ماده 338 قانون مدنی که میگوید تملیک عین باید به عوض معلوم باشد میتواند موکل حق خود را استیفاء کند.

وکالت بلاعزل بعد از فوت:

طبق ماده 679 قانون مدنی موکل می تواند هروقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر اینکه وکالت وکیل و یا عدم عزل ضمن عقد لازمی شرط شده باشد با مرگ هر یک از طرفین در وکالت بلاعزل هم بقای آن منتفی می شود. زیرا ، اولا بند3 ماده 678 به طور مطلق فوت یا جنون وکیل یا موکل را موجب انقضای وکالت می داند ثانیا مطابق ماده 954 همین قانون به عنوان قاعده حکم بر همه عقود جایز ، فوت احد طرفین موجب انفساخ عقد جایز خواهد شد. بدیهی است بلاعزل بودن وکالت و اسقاط حق عزل یا استعفاء ، ماهیت آن را تغییر نمی دهد و آن را به عقدی لازم تبدیل نخواهد کرد. صرفا موکل حق عزل وکیل را در مدت محدود یا نامحدود از خود ساقط نموده یا حق استعفای وکیل سلب شده است. ثالثا جوهر اذن و نیابت در وکالت در مرحله حدوث عقد وجود داشته ، در باقی آن هم مورد نیاز است و با فوت یکی از طرفین در نظام حقوقی ما نمی توان پذیرفت که کماکان اذن و نیابت باقی خواهد بود. بلکه ، اثر فوت هر یک از دو طرف ، انحلال عقد وکالت بلاعزل را در پی خواهد داشت .

وکالت بلاعزل در حضانت فرزند:

اگرچه وکالت بلاعزل راجع به فرزندان از طرف یکی از زوجین به دیگری داده میشود . لکن طبق ماده 10 قانون مدنی اگر قراردادهای خصوصی مغایر با قانون نباشند نافذ هستند بدین معنی که قانونگذار میگوید دختر تا 9 سال قمری به بلوغ شرعی میرسد و حق انتخاب را با یکی از ابوین میتواند داشته باشد و پسر (اولاد ذکور) همین امتیازات در سنین 15 سال قمری میرسد و در اینجاست که اگر تضادی بین وکالتنامه و حق انتخاب به وجود آید مرجع رسیدگی دادگاه خواهد بود.

شرایط ابطال وکالت بلاعزل عبارتند از:

• حجر وکیل یا موکل: یعنی افرادی که سلامت روانی خود را از دست داده‌اند و توانایی تصمیم گیری در امور مالی را از دست داده‌اند. در این صورت، وکالت منفسخ می‌شود.
• فوت وکیل یا موکل: با فوت وکیل یا موکل، رابطه توکیل بین آنها منفسخ می‌شود.
• ورشکستگی موکل: از آنجایی که موکل از دخالت در امور مالی ممنوع می‌شود، وکالت باطل خواهد شد.

استعفای وکیل: یکی از طرق انقضای وکالت چه عادی و چه بلاعزل، استعفای وکیل است. این استعفا مسئولیتی برای او ایجاد نمی کند و صرفا باید استعفای خود را به اطلاع موکل برساند. این استعفا یک طرفه است و موکل در وکالت بلاعزل به دلیل اینکه حق عزل وکیل را از خود گرفته است، نمی تواند او را از سمت خود برکنار کند. اقاله عقد وکالت بلاعزل: در عقد وکالت بلاعزل هم مانند عقود دیگر امکان اقاله وجود دارد و طرفین می توانند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و با رضایت وکیل و موکل موجب بی اثر شدن عقد شوند. پایان مدت قرارداد در صورت زماندار بودن وکالت: در صورتی که عقد وکالت برای مدت معینی تنظیم شده باشد، پس از گذشت آن مدت زمان، عقد منفسخ می شود. مثلا شخصی برای انجام امور مالی خود به مدت دو سال به دیگری وکالت می دهد که با پایان دو سال عقد وکالت هم منفسخ می شود.از بین رفتن موضوع قرارداد یا انجام شدن آن: اگر شخصی برای انجام کاری به دیگری وکالت بلاعزل داده باشد، با اتمام آن کار یا از بین رفتن موضوع آن، وکالت فسخ می شود. برای مثال فردی به دیگری برای فروش اتومبیل خود وکالت می دهد، در صورتی که اتومبیل به فروش برود یا از بین برود به طور مثال دزدیده شود یا به نحوی خراب شود که دیگر ارزش نداشته باشد، وکالت بلاعزل منفسخ می شود. این انجام شدن شامل انجام دادن موضوع عقد توسط وکیل و موکل است. دادن اختیار انجام کاری به دیگری مانع از این نمی شود که خود فرد نتواند آن را انجام دهد و عقد وکالت با انجام شدن توسط موکل هم فسخ می شود.

ابطال وکالت بلاعزل طلاق

حق طلاق مطابق قانون با شوهر است و در صورتی که زوجین بخواهند هر دو حق طلاق داشته باشند، قانون این اجازه را به آنها می دهد که با تنظیم وکالت نامه بلاعزل، زن هم در اصطلاح حق طلاق داشته باشد، یعنی به طور مثال در عقدنامه ازدواج خود عنوان کنند که زن در طلاق وکالت دارد و مرد نمی تواند او را عزل کند. به عبارتی مرد می تواند به همسر خود وکالت طلاق بدهد و زن هر زمان که بخواهد، می تواند با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق کند. راه های ابطال وکالت بلاعزل در طلاق شامل اقاله کردن وکالت، استعفای زن از وکالت در طلاق خود، فوت کردن زن یا شوهر و همچنین مجنون شدن یکی از آنهاست. جنون زن یا شوهر، هرچند وکالت را از بین می برد اما ازدواج آنها همچنان به قوت خود باقی است. همچنین گاهی ممکن است وکالت در طلاق برای مدت معینی داده شود، مثلا پنج سال، که پس از پایان آن مدت، وکالت نیز پایان می یابد. نکته حایز اهمیت این است که چون موضوع وکالت در طلاق از موضوعات مالی نیست، با سفیه شدن یکی از طرفین، عقد پابرجا می ماند.

ابطال وکالت بلاعزل حضانت

یکی از کاربردهای مهم عقد وکالت بلاعزل، در حضانت فرزندان بعد از طلاق است. در صورتی که حضانت فرزند با یکی از والدین باشد، والد دیگر می تواند با تنظیم وکالت‌نامه بلاعزل حضانت فرزند را بر عهده بگیرد. البته وکالت بلاعزل حضانت تا زمان سن حضانت فرزند اعتبار دارد و پس از آن فرزند می تواند انتخاب کند که با کدام والد زندگی کند. به طور مثال حضانت فرزندان تا هفت سالگی با مادر است و طرفین می توانند با انعقاد وکالت‌نامه بلاعزل حضانت فرزندان را در این مدت، به پدر واگذار کنند. وکالت بلاعزل در حضانت با فوت یا جنون والد وکالت دهنده و وکالت گیرنده، اقاله وکالت نامه و استعفای والد از حضانت از بین می رود و به این دلیل که مساله حضانت در زمره مسایل مالی نیست، با سفیه شدن والد، عقد وکالت همچنان پابرجا خواهد ماند. علاوه بر مواردی که گفته شد در قانون مدنی شرطی اختصاصی برای ابطال وکالت بلاعزل حضانت وجود دارد که در ماده 1173 این گونه بیان شده است: «هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در ‌معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رییس حوزه قضایی، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل‌ مقتضی بداند، اتخاذ کند.» به زبان ساده دادگاه برای مصلحت کودک می تواند از والد سلب حضانت کند و اگر شرایطی که در ادامه ماده به آن اشاره شده و شامل «اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر و قمار، مشهور بودن به فساد اخلاق و فحشا، ابتلا به بیماری های روانی با تشخیص پزشکی قانونی، سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی‌گری و قاچاق، تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف» است، در دادگاه ثابت شود، وکالت بلاعزل در حضانت باطل می شود.

وکالت بلاعزل چگونه باطل می‌شود؟

با سلام. چطور میشه وکالت بلا عزل را باطل کرد وچطور میشه فهمیدکه آیا این وکالت به کسی داده شده یا نه؟ (مادربزرگم نمیدونه که آیا یکی از فرزندانش وکالت بلاعزل از او گرفته یانه؟ فقط میدونه رفته دفترخانه و امضاکرده؟)

💡پاسخ:
در خصوص چگونگی برطرف شدن وکالتِ بلاعزل، راه‌های مختلفی وجود دارد، فوت یکی از طرفینِ وکالت و انجام موضوع وکالت توسط موکل از جمله این راه‌ هاست. همچنین ضمِ وکیل (اضافه کردن وکیلِ دیگر به وکیل اول) راهی است که می‌توان بوسیله آن محدودیت ‌هایی برای وکیل بلاعزل ایجاد کرد. اما بهترین و ساده ترین راه، همان انجام مورد وکالت توسط موکل و مرتفع نمودن مورد وکالت می ‌باشد.

شرط وکالت بلاعزل زن برای طلاق

سوال: آیا زوج می تواند در ضمن عقد ازدواج، به همسرش وکالت بدهد که اگر ازدواج مجدد کرد یا نفقه او را مثلا به مدت 6 ماه نداد بتواند خود را مطلقه کند؟ و آیا چنین وکالتی صحیح است؟ و بر فرض درست بودن آیا قابل عزل می باشد یا خیر؟

✅ پاسخ: این شرط و شروطی که در ضمن عقد می شود در قالب قانون مدنی درست و صحیح است و همین که مخالف اصل عقد نیست کفایت می کند و قابلیت استناد و اجرا دارد و این وکالت در طلاق نیز از انجا که در ضمن عقد نکاح شرط شده است و عقد نکاح هم عقدی لازم است ، قابل عزل نخواهد بود بنابرین زن برای طلاق وکیل خواهد بود لیکن برای اجرای طلاق، زن لازم است که به دادگاه مراجعه نماید تا دادگاه به زن اجازه طلاق دهد که با استفاده از وکالت بلا عزل اعطایی از زوج خود را مطلقه نماید

⚖️ماده 1119 قانون مدنی؛
طرفين عقد ازدواج مي توانند هر شرطي كه مخالف با مقتضاي عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج يا هر عقد لازم ديگر بنمايند مثل اينكه شرط شود هر گاه شوهر، زن ديگر بگيرد يا در مدت معيني غائب شود يا ترك انفاق نمايد يا بر عليه حيات زن سوءقصد كند ياسوء رفتاري نمايد كه زندگاني آنها با يكديگر غير قابل تحمل شود، زن وكيل و وكيل در توكيل باشد كه پس از اثبات تحقق شرط در محكمه و صدور حكم نهائي خود را مطلقه سازد.)

✅ مرحوم پدرم آپارتمانی را با وکالت بلاعزل و مبایعه نامه خریداری کرده بود، اکنون هیچ آدرس و شماره تلفنی هم از فروشنده نداریم وملک در تصرف ماست، سند هم در اختیار ماست، همچنین شاهدین معامله هم حضور دارند، چگونه می توانیم این آپارتمان را به نام وراث انتقال دهیم، اگر امکان دارد مراحل قانونی آن را شرح دهید البته انحصار وراثت هم انجام شده است.

شما باید دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی به طرفیت فروشنده بدهید و در صورتی که آدرسی از فروشنده نداشته باشید، ایشان مجهول المکان معرفی می شود و نشر آگهی داده می شود و بعد از نشر آگهی و قطعیت حکم، توسط دادورز اجرای احکام، حکم اجرا می گردد.

⁉️ اگر شخصی به دیگری وکالت بلاعزل دهد که خودروی وی را بفروشد، لیکن بلافاصله خودش اقدام به فروش آن نماید آیا این معامله اعتبار قانونی دارد؟

پاسخ این سؤال مثبت است، زیرا موکل حق دارد انجام هر عملی را که به دیگری اختیار داده است، خود رأساً انجام دهد، بنابر این بلاعزل بودن وکیل، مانع از انجام عمل مورد وکالت نمی شود.