حجر چیست؟
حجر عبارت است عدم توانایی قانونی شخص (عدم اهلیت) در اعمال و اجرای حقوق خود به حکم قانون
شخص محجور چه کسی است؟
محجور کسی است که از تصرف در اموالش ممنوع باشد.
قانونگذار افرادی را که دارای ضعف قوای شناختی و مغزی یا صغر سن (فرد صغیر) می باشند و توانایی در اداره امور خود ندارند محجور تلقی کرده است.
اهلیت استیفا چیست؟
توانایی و شایستگی قانونی شخص برای اجرای حق را اهلیت استیفا می گویند.
ماده 1207 قانون مدنی انواع اشخاص محجور را مشخص نموده است:
صغار: افرادی که کبیر بوده و به سن قانونی نرسیده اند.
اشخاص غیر رشید: مطابق ماده ۱۲۰۸ همان قانون غیر رشید کسی است که تصرفات او در اموال و حقوق مالی خود عقلایی نباشد.
مجانین: قانون مدنی تعریفی از جنون به عمل نیاورده است، اما مجنون در فقه و حقوق به کسی اطلاق می‌شود که فاقد تشخیص نفع و ضرر و حسن و قبح است.
به عبارت دیگر به کسی که فاقد قوه درک و شعور بوده و دارای اختلال در قوه دماغی می‌باشد، مجنون گویند.
نحوه درخواست صدور حکم حجر
۱. جهت درخواست حکم حجر رعایت مراحل و تشریفاتی ضرورت دارد که ذیلاً عنوان می گردد:
۲. مراجعه به اداره سرپرستی یا همان دادسرای سرپرستی آن شهرستان، تشکیل پرونده حجر نزد دادیاران آن دادسرا، معرفی بیمار و متقاضی حجر به پزشکی قانونی (غالبا افراد متقاضی قیمومیت افراد محجور این اقدامات را برای نزدیکان خود انجام می دهند.)
۳. مراجعه به پزشکی قانونی، معاینه توسط پزشکان اعصاب و روان و اعلام نتیجه و در نهایت دریافت نامه پزشکی قانونی
۴. تکمیل پرونده توسط دادیار رسیدگی کننده و سپس ارسال آن به شعب ویژه دادگاه خانواده و صدور حکم حجر و گواهی قیمومیت
صدور حکم حجر چه آثاری دارد؟
در صورت صدور حکم حجر آثار قانونی متوجه فرد محجور گردیده که به شرح ذیل است:
• ممانعت از مداخله محجور در امور مالی
• صدور قیم نامه و تعیین و نصب قیم برای شخص محجور برای اداره امور مالی محجور
• فروش اموال محجور در صورت حصول نفع برای وی با رعایت تشریفات قانونی پس از اذن دادستان و توسط قیم قانونی
در مطالب بالا به صورت خلاصه مراحل صدور حکم حجر و قیم نامه بررسی شد و تعاریفی کوتاه از اصطلاحات مرتبط بیان گردید.
اما سوال اینجاست که آیا برای فردی که فوت کرده امکان صدور حکم حجر وجود دارد؟
شاید بپرسید اثبات محجور بودن کسی که در قید حیات نیست چه اهمیت و چه آثاری دارد؟
متاسفانه افرادی از ضعف جسمی و نفسی و دماغی افراد سو استفاده نموده و ممکن است اموال این افراد را به نفع خود استفاده و یا منتقل نمایند.
همانگونه که اشاره شد از منظر قانونی افراد محجور از حق استیفا برخوردار نبوده و معاملات ایشان محکوم به بطلان است.
گاهی انعقاد این معاملات توسط محجور موجب تضییع حقوق بازماندگان و وراث و افراد ذی نفع می گردد.
لذا این افراد بدنبال اثبات حجر محجور متوفی پیش از فوت او می باشند.
اشتباهی که خیلی از افراد و حتی وکلایی که تجربه ورود در چنین پرونده ها را نداشتند همان مراجعه به اداره سرپرستی و درخواست صدور حکم حجر است اما در این مقوله مقدمات و مراحل اثبات حکم حجر متوفی متفاوت است.
در این خصوص مراجعه به اداره سرپرستی لازم نیست.
شخص متقاضی که باید ذی نفع باشد اعم از ورثه و طلبکاران محجور، باید با ارائه دلایل و مستندات لازم دادخواست اثبات حجر و صدور حکم حجر متوفی را مستقیما به دادگاه هاي خانواده آخرین محل اقامت متوفی تقدیم نماید.
صدور حکم حجر متوفی نسبت به تمام یا قسمتی از زمان حیات
رسیدگی به درخواست صدور حکم حجر متوفی نسبت به تمام یا قسمتی از زمان حیات وی منع قانونی نداشته این درخواست از طرف اشخاص مذکور در ماده 55 قانون امور حسبی و هر ذی‌نفع دیگری می‌تواند در دادگاه مطرح شود و مورد رسیدگی قرار گیرد و براساس ماده 70 قانون مذکور اگر ثابت شود علت حجر قبل از تاریخ حکم حجر وجود داشته از تاریخ وجود علت حجر مترتب می‌شود و ماده 71 نیز مقرر داشته در مواردی که علت حجر بعد از رشد حادث شده باشد دادگاه باید ابتدای تاریخ حجر را که بر او معلوم شده است در حکم خود قید کند. همچنین براساس رأی وحدت رویه شماره 72 مورخ 4/9/53 هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور فوت کسی که درخواست حجر او شده مانع رسیدگی دادگاه نیست. زیرا آثاری که بر حجر مترتب است با فوت محجور از بین نمی‌رود و در این مورد دادگاه باید رسیدگی را به طرفیت وراث ادامه دهد و حکم مقتضی صادر کند.
در این دادخواست یا درخواست خواندگان دعوی صرفا وراث متوفی و نه طلبکاران و سایر افراد می باشند و آخ گواهی حصر وراثت درگذشته از ضروریات شروع به طرح این درخواست می باشد.
بهترین وکیل حصر وراثت و بهترین وکیل حجر در مشهد چه کسی است؟
بهترین وکیل در این زمینه فردی است که به قوانین مرتبط از جمله قانون مدنی، قانون امور حسبی، قانون حمایت خانواده و قوانین خاص آشنایی داشته و از تجربه لازم در این زمینه برخودار باشد.
نمونه دادخواست عملی اثبات حجر و صدور حکم حجر متوفی
در ادامه بهترین وکیل حجر در مشهد نمونه دادخواست واقعی و عملی مربوط به متوفی را که توسط گروه وکیل زمان زاده تهیه شده ارائه می نماید.
بسمه تعالی
ریاست محترم محاکم خانواده مجتمع شهید مطهری دادگستری شهرستان مشهد
سلام علیکم
احتراماً به وکالت از خانم فاطمه …… به استحضار می رساند:
مستند به شهادت شهود و استشهادیه پیوست دادخواست، برادر موکل مرحوم محمد …. ، از تاریخ خرداد ۸۹ الی تاریخ وفات در مورخه ۱۳۹۳/مبتلا به افت قوای مغزی، ضعف اختلالات شناختی و ذهنی شده که این حالت تا زمان فوت مرحوم به تاریخ مذکور تداوم داشته است.
در این خصوص ارجاع امر به پزشکی قانونی و استعلام مراجعات وی به مراکز درمانی در زمان حیات و تصویر سوابق بیمه ای مراجعات پزشکی ایشان موید امر می باشد که مورد درخواست می باشد.
علی هذا با عنایت به اینکه مرحوم متوفی حسب ادعای سایر ورثه در تاریخ مذکور معاملاتی به ضرر موکل منعقد نموده از محضر شریف دادگاه، بدوا صدور دستور استعلام از سوابق پزشکی و بیمه ای نامبرده (اطلاعات در سازمان تامین اجتماعی موجود می باشد)ارجاع امر به کارشناسان ذی صلاح، استماع شهادت شهود و نهایتا رسیدگی و صدور حکم به اثبات حجر درگذشته مذکور مورد استدعاست.
با سپاس و تجدید احترام
