قرار تامین و نظارت قضایی چیست؟

قرار تامین و نظارت قضایی چیست؟

پس از دستگیری متهم و تفهیم اتهام قانونی، مقامات قضائی دادسرا و دادگاه به منظور دسترسی به وی، متناسب با اتهامات و نوع جرائم ارتکابی، قرارهای تامین صادر می کنند که در قانون آیین دادرسی کیفری پیش بینی شده است.
همچنین این مقامات می توانند علاوه بر قرارهای مذکور، به منظور نظارت و محدود نمودن متهم در ارتکاب مجدد اقدامات مشابه، قرارهایی متفاوت از قرار تامین صادر نمایند.

در ادامه مستندات و مواد قانونی این قرارها ذکر خواهد شد.

به موجب ماده ۲۱۷ به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی، جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او و تضمین حقوق بزه‌دیده برای جبران ضرر و زیان وی، بازپرس پس از تفهیم اتهام و تحقیق لازم، در صورت وجود دلایل کافی، یکی از قرارهای تأمین زیر را صادر می‌کند:
الف – التزام به حضور با قول شرف
ب – التزام به حضور با تعیین وجه التزام
پ – التزام به عدم خروج از حوزه قضایی با قول شرف
ت – التزام به عدم خروج از حوزه قضایی با تعیین وجه التزام
ث- التزام به معرفی نوبه‌ای خود به‌صورت هفتگی یا ماهانه به مرجع قضایی یا انتظامی با تعیین وجه التزام
ج – التزام مستخدمان رسمی کشوری یا نیروهای مسلح به حضور با تعیین وجه‌التزام، با موافقت متهم و پس از أخذ تعهد پرداخت از محل حقوق آنان از سوی سازمان مربوط
چ- التزام به عدم خروج از منزل یا محل اقامت تعیین شده با موافقت متهم با تعیین وجه‌التزام از طریق نظارت با تجهیزات الکترونیکی یا بدون نظارت با این تجهیزات
ح – أخذ کفیل با تعیین (وجه‌الکفاله)
خ – أخذ وثیقه اعم از وجه نقد، ضمانت‌نامه بانکی، مال منقول یا غیرمنقول
د – (بازداشت موقت) با رعایت شرایط مقرر قانونی

تبصره ۱- در صورت امتناع متهم از پذیرش قرار تأمین مندرج در بند (الف)، قرار التزام به حضور با تعیین وجه التزام صادر و در صورت امتناع از پذیرش قرارهای مندرج در بندهای (ب)، (پ)، (ت) و (ث) قرار کفالت صادر می‌شود.

بازپرس می‌تواند متناسب با جرم ارتکابی، علاوه بر صدور قرار تامین، قرار نظارت قضائی نیز صادر کند.

مستند به ماده ۲۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری،  بازپرس می‌تواند متناسب با جرم ارتکابی، علاوه بر صدور قرار تأمین، قرار نظارت قضایی را که شامل یک یا چند مورد از دستور‌های زیر است، برای مدت معین صادر کند:

الف- معرفی نوبه ‏ای خود به مراکز یا نهاد‌های تعیین شده توسط بازپرس

ب- منع رانندگی با وسایل نقلیه موتوری

پ- منع اشتغال به فعالیت‌های مرتبط با جرم ارتکابی

ت- ممنوعیت از نگهداری سلاح دارای مجوز

ث- ممنوعیت خروج از کشور

در تبصره یک این ماده قانونی آمده است که:
در جرایم تعزیری درجه هفت و هشت، در صورت ارائه تضمین لازم برای جبران خسارات وارده، مقام قضایی می‌تواند فقط به صدور قرار نظارت قضایی اکتفاء کند.

همچنین در تبصره ۲ نیز تاکید شده است که قرار‌های موضوع این ماده ظرف ده روز قابل اعتراض در دادگاه صالح است.
چنانچه این قرار توسط دادگاه صادر شود، ظرف ده روز، قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان می‌باشد.

نکات مهمی که در این خصوص لازم است تاکید گردد:

نکته اول:
معمولا قرار نظارت قضایی به همراه قرار تامین صادر میشود اما مطابق قانون فوق الذکر، صرفا در مجازات های تعزیری درجه ۷ و ۸ در صورت ارائه تضمین لازم برای جبران خسارت وارده، مقام قضایی میتواند قرار تامین صادر نکرده و قرار نظارت قضایی را به صورت مستقل صادر کند.

نکته دوم:
برخلاف قرار تامین کیفری که صدور آن توسط مقام قضایی الزامی است.
بازپرس یا مقام مذکور در صدور قرار نظارت قضائی مختار است.

نکته سوم: برخلاف قرار تامین کیفری که مقام قضایی می تواند صرفا یک نوع از قرارهای تامین کیفری صادر نماید.
در قرار نظارت قضایی مقام قضایی می تواند یک یا چند نوع قرار نظارت قضایی متناسب با شخصیت و اقدامات متهم صادر نماید.

نکته چهارم: برخلاف قرار تامین کیفری که قابل اعتراض نیست. ( البته به جز قرارهایی که منتهی به قرار بازداشت متهم می‌گردد و قابل اعتراض است.) نظارت قضایی قابل اعتراض در دادگاه کیفری صالح است و در صورتی که این قرار توسط مقامات قضایی دادسرا صادر شده باشد، قابل اعتراض در دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اصل جرم ارتکابی را دارد و در صورتی که این قرار در دادگاه کیفری صادر شده باشد قابل اعتراض در دادگاه تجدید نظر استان محل وقوع جرم است.

نکته پنجم: (قرار ممنوعیت خروج از کشور) نیز به عنوان قرار نظارت قضائی ذکر شده که مطابق ماده ۱۸۸ قانون پیش گفته اقدام می شود.

(دستور ممنوعیت خروج از کشور) ممکن است مورد سوال خیلی از افراد باشد، این قرار معمولا در دادسراها با درخواست شاکی و یا با نظر شخص مقام رسیدگی کننده صادر شده و ممکن است فردی بدون اطلاع از اینکه شکایتی علیه او مطرح شده در هنگام خروج از کشور از این موضوع مطلع گردد.

اما (نحوه رفع ممنوعیت خروج از کشور) در شرح این ماده قانونی ذکر شده است.

در ماده ۱۸۸ آمده است:
تا هنگامی که به متهم دسترسی حاصل نشده، بازپرس می‌تواند با توجه به اهمیت و ادله وقوع جرم، دستور منع خروج او را از کشور صادر کند.
مدت اعتبار این دستور، شش‌ماه و قابل تمدید است. در صورت حضور متهم در بازپرسی و یا صدور قرار موقوفی، ترک و یا منع تعقیب، ممنوعیت خروج منتفی و مراتب بلافاصله به مراجع مربوط اطلاع داده می‌شود. درصورتی که مدت مندرج در دستور منع خروج منقضی شود این دستور خودبه‌خود منتفی است و مراجع مربوط نمی‌توانند مانع از خروج شوند.
ارائه اطلاعات بیشتر از چگونگی رفع سریع ممنوعیت خروج از کشور توسط وکیل کیفری در مشهد ارائه می شود.

نمونه درخواست تخفیف در قرار بازداشت متهم

قرار بازداشت موقت چیست؟

بازداشت موقت یکی از قرارهای تامین است که در مرحله تحقیقات مقدماتی توسط دادسرا یا دادگاه صادر می شود و به طور موقت متهم پرونده را در محلی که در زندان پیش بینی شده قبل از صدور حکم قطعی بازداشت می کند.
بنابراین تحت نظر گرفتن موقت متهم در نزد ضابطین یا تحت نظرگاه یا به اصطلاح بازداشت گاه پلیس بازداشت موقت نیست.
متهم و یا (وکیل متهم) می تواند به قرار بازداشت موقت اعتراض کند، همچنین کلیه قرارهایی که به علت عجز وی از معرفی یا تودیع آن منجر به بازداشت گردد قابل اعتراض به دادگاه صالح می باشد.
گاهی متهم از (معرفی کفیل یا تودیع وثیقه) عاجز و ناتوان است و در معرفی نامه به زندان علت بازداشت را (عجز متهم از معرفی کفیل با تودیع وثیقه) بیان می دارند.

در مقالات سابق (نمونه درخواست است اعتراض به قرار بازداشت) را بارگذاری نمودیم.
اما گاهی ممکن است این اعتراض موجب اطاله وقت در رفت و آمد پرونده به شعب دادگاه های کیفری و دادسرا شده و حقوق متهم تضییع گردد و نتیجه لازم به دست نیاید.

در اینجا و متناسب با شرایط متهم و وکیل او باید بهترین تصمیم را بگیرند و ممکن است با یک درخواست ساده شفاهی و سپس ارائه درخواست کتبی بازپرس یا دادیار یا قاضی دادگاه کیفری متقاعد شده، در قرار صادره تخفیف داده و نیاز به پروسه اعتراض و نقض قرار به دادگاه ذی صلاح نباشد.

در ادامه وکیل کیفری در مشهد (نمونه درخواست تخفیف در قرار بازداشت موقت) را به صورت واقعی به یکی از شعب محترم بازپرسی ارائه گردیده ارائه می نماید.

بسمه تعالی

بازپرس محترم شعبه …(دادسرای ناحیه ۶ مشهد)

سلام علیکم

موضوع: (لایحه اعلام وکالت)

درخواست تخفیف در قرار بازداشت موقت

بدین وسیله با تقدیم وکالتنامه ملصق به تمبر مالیاتی به وکالت از ناحیه متهم پرونده آقای مهدی …. (پرونده کیفری) به شماره بایگانی …. مطروحه نزد آن شعبه محترم، ضمن اعلام ورود در پرونده امر، بدینوسیله درخواست ثبت مشخصات اینجانب به شماره ملی: …و همچنین مطالعه و عندالزوم اخذ کپی از اوراق آن مورد استدعاست.

ضمنا با عنایت به اینکه موکل متهم به (آدم ربایی و باز داشت غیر قانونی) گردیده و ادله قانونی بر بی گناهی وی موجود بوده و با توجه به تکمیل تحقیقات و معرفی کلیه افراد حاضر در صحنه جرم، ضرورت بازداشت موکل برطرف گردیده و نامبرده به استناد مدارک ضم لایحه دارای فرزند نوجوان معلول می باشد و سرپرست و نان آور خانواده باشد، پیرو ملاقات با جنابعالی و شرح ماجرا، بدینوسیله درخواست تخفیف در قرار بازداشت مورد درخواست و استدعا می باشد.

با سپاس و تجدید احترام  مصطفی زمان زاده